Nie(d)ocenione Podlasie - ostoja spokoju na styku kultur

Tym razem poniosło nas z Lusią na Podlasie. Ten wyjątkowo piękny region jest bardzo niedoceniony i ruch turystyczny jest tu o wiele mniejszy niż na sąsiednich Mazurach, czy nieco dalszej Warmii. Nie bardzo rozumiem czym jest to spowodowane, choć nie ukrywam, że brak tłumów, cisza i spokój są tym czego w naszych podróżach poszukujemy najbardziej. 

W ciągu kilku dni odkryliśmy o wiele więcej, niż tylko kwitnące pola rzepaku, czy polodowcowe wzgórza i pagórki. Trafiliśmy do miejsca w którym klezmerskie trąbki i skrzypce mieszają się z nawoływaniami muezina, cerkiewnosłowiańskimi raspiewami i psalmami dobywającymi się z urokliwych katolickich kościółków.

Zapraszam Cię do obejrzenia okiem obiektywu tego, co dane było zobaczyć nam.

Pejzaże były tym, co zobaczyliśmy najpierw. Już to wystarczyło, by zakochać się w Podlasiu od pierwszego wejrzenia.

Za nami pełne słońce, przed nami rzęsisty deszcz

Most na Płosce - idealne miejsce na kąpiel

Nieproporcjonalna proporcjonalność

Morenowy krajobraz

Rzepak, rzepak, rzepak

Jeśli zdecydujesz się wybrać na Podlasie nie jeździj głównymi drogami. Zbocz z nich, żeby podziwiać miasteczka i wsie, wciąż pełne tradycyjnej drewnianej zabudowy.

Będąc w Tykocinie koniecznie odwiedź zabytkowy dom przy placu Czarnieckiego 11. Znajdująca się w nim Wystawa 133. opowieści pozwala zobaczyć miasteczko takim, jakie było 30, 50, czy 90 lat temu. Jest to inicjatywa obecnego właściciela i przyklaskujemy jej jak najmocniej.

http://placczarnieckiego10.net/

Ten przystanek autobusowy na szutrowej drodze jest chyba najbliższym polsko-białoruskiej granicy na całej jej długości

Tak dochodzimy do najbardziej czarownej części naszej podróży. 

Muzułmanie, Żydzi, prawosławni, katolicy - przez wieki mieszkający na jednej ziemi. Zawierucha wojny, przesiedlenia, migracje za pracą. To świat który na przestrzeni lat bardzo się zmienił. Na szczęście pozostała pamięć miejsc, pamięć mieszkańców i bohaterowie, którzy dalej walczą o zachowanie dziedzictwa swoich przodków.

Zespół klasztorny i kościół parafialny pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej w Tykocinie. Spostrzegawczy rozpoznają w dolnym lewym rogu Gospodę Zapiecek z filmu Jacka Bromskiego U Pana Boga w ogródku

XVIII-wieczny drewniany meczet w Kruszynianach. Najstarsza tego typu budowla w Polsce, mieszcząca się w prawdziwie tatarskiej wsi

Cerkiew narodzenia Jana Chrzciciela w pobliżu Starej Grzybowszczyzny. Aby do niej trafić musicie wjechać głęboko w las, ale nie bójcie się - miejskie auto dał radę, nie trzeba tu napędu 4x4 

XIX-wieczna zabytkowa Cerkiew pod wezwaniem Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Krynkach. Na ogół zamkniętą świątynię mogliśmy zobaczyć dzięki uprzejmości Pana kościelnego

Prawosławny cmentarz w Krynkach i wiekowe nagrobki

Prawosławny cmentarz w Krynkach

Tychwińska Ikona Matki Boskiej - 1873r. 
Będąc w Supraślu koniecznie odwiedźcie tamtejsze Muzeum Ikon w Pałacu Archimandrytów. Jest bardzo nowoczesne, pełne cudnie napisanych ikon i warte każdej spędzonej w nim minuty

Współczesna Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Ostrowiu Północnym

W malutkich Krynkach do czasów wojny znajdowały się trzy synagogi. Największa z nich - Wielka Synagoga Beth Ha Kneseth została spalona przez wojska niemieckie w 1944r., a w 1971 dzieła zniszczenia dokonały władze komunistyczne nakazując wysadzenie ruin. Do czasów dzisiejszych przetrwały dwa budynki. Synagoga Chasydów ze Słonimia Jentes beth Midras, zdewastowana przez niemców w 1941, a przez nową władzę wykorzystywana później jako magazyn skór - obecnie niszczejąca. W najlepszym stanie zachowana jest Synagoga Kaukaska Beth-Midrasz będąca dzisiaj siedzibą Gminnego Ośrodku Kultury w Krynkach. Warto do niej zajrzeć - przypomina o historii zamieszkujących te ziemie Żydów. W Krynkach warto również udać się na cmentarz żydowski - największe tego typu skupisko macew na Podlasiu.

XVII-wieczny cmentarz żydowski w Krynkach. 

XVII-wieczny cmentarz żydowski w Sokółce

Cmentarz żydowski w Krynkach

Kolejnym miejscem, które musicie odwiedzić w Tykocinie jest Wielka Synagoga. Zbudowana w 1642 roku, jest obecnie drugą co do wielkości i najstarszą synagogą w Polsce. Podczas okupacji rozkradziona i zdewastowana przez niemców i wykorzystywana jako magazyn. Po wojnie jej przeznaczenie nie uległo zmianie. Dopiero w latach 70. XX w. doczekała się renowacji. 

Dzięki uprzejmości Pana Dariusza Szada-Borzyszkowskiego mieliśmy okazję zwiedzić jej wnętrza i posłuchać o samej świątyni jak i historiach ludzi, którzy jeszcze w 1941 roku stanowili 50% populacji miasta. W 1941 roku prawie wszystkich Żydów rozstrzelano w pobliskich lasach. Szczególnie warto zapoznać się z historią chłopca, który przeżył, ale rozstał się w dniu egzekucji ze swoim ojcem w gniewie. Nie powiem Ci nic więcej, pojedź tam i wsłuchaj się w ciszę bożnicy, przez którą przemawiają wieki obecności Żydów, w swego czasu drugim po krakowskim Kazimierzu najważniejszym ośrodku tej kultury w Polsce.

Odrestaurowane XIX-wieczne polichromie z tekstami modlitw

Pięknie rzeźbiona szafa ołtarzowa (Aron ha-kodesz) okryta haftowanym parochetem. Tak oddzielane jest sacrum od profanum 

Obok Wielkiej Synagogi znajduje się Dom Talmudyczny w którego piwnicach mieści się żydowska restauracja Tejsza ( http://tejsza.eu/ ). Zjesz tam najlepszy cymes, latkes i flaki po żydowsku, a przemiła obsługa sprawi, że poczujesz się jak u bliskiej osoby w gościach. 

To już prawie wszystko co mam Ci do pokazania. Na koniec zostawiłem pamiątkę z naszego wieczornego objazdu lasów i pól w poszukiwaniu żubrów. Co prawda nie udało się ich odnaleźć, ale spotkaliśmy nie mniej piękne zwierzęta, spośród których wyróżniła się łania, obrzucająca nas takim spojrzeniem na do widzenia.

Do widzenia!